Chấn thương đầu được chia làm 2 nhóm:
Chấn thương nặng và chấn thương nhẹ
CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NẶNG
Bệnh nhân thường bị hôn mê (triệu chứng bao gồm mắt nhắm, không nói hoặc không làm theo mệnh lệnh). Mục đích chủ yếu của việc điều trị là nhằm giảm thiểu chấn thương thêm (thứ cấp) giúp não phục hồi một cách tự nhiên (Bài báo 4 và 5). Các nguyên nhân phổ biến của chấn thương thứ cấp như:
- Chảy máu (xuất huyết ngoài màng cứng, dưới màng cứng, dưới màng bọc não, trong não, trong não thất),
- Phình não (phù não),
- Nhiễm trùng não đặc biệt khi có hiện tượng rò rỉ dịch não,
- Động kinh kéo dài
- Huyết áp thấp (ví dụ do xuất huyết ở bụng hoặc ngực) hoặc thiếu oxy (ví dụ do tổn thương phổi)
Vì vậy, cục máu đông cần được lấy ra. Thuốc cần được dùng để giảm phù não, điều trị nhiễm trùng hoặc động kinh. Huyết áp và nồng độ oxy trong cơ thể cần được duy trì tốt. Phục hồi thường mất thời gian dài. Đôi khi, vài tuần hoặc vài tháng sau khi bị chấn thương, nước có thể tích tụ quá nhiều trong não đòi hỏi phải phẫu thuật để rút nước (xem Lời chia sẻ 1).
CHẤN THƯƠNG SỌ NÃO NHẸ
Bệnh nhân bị chấn thương sọ não nhẹ nhưng trong tình trạng hôn mê cần được nhập viện để theo dõi. Đôi khi chụp não qua máy quét, thường là chụp cắt lớp, là cần thiết. Đối với trẻ em ta nên tránh chụp quét không cần thiết vì nguy cơ bức xạ đến bộ não đang phát triển. Nhưng đối với người già, hầu hết được chụp quét vì bộ não người già thường mong manh hơn nên có thể dễ dàng dẫn đến xuất huyết. Ngoài ra, họ thường dùng các loại thuốc như aspirin, ascardia hoặc plavix, thường làm cho họ có xu hướng dễ bị chảy máu. Triết lý của tôi là: “Nếu nghi ngờ thì nên chụp quét”.
Đôi khi bệnh nhân chấn thương sọ não nhẹ có thể bị nhức đầu, chóng mặt, thiếu tập trung hay trí nhớ ngắn hạn giảm sút. Điều này được gọi là hội chứng sau chấn động não. Tình trạng này sẽ dần hồi phục với thời gian, thỉnh thoảng mất một vài tuần hoặc vài tháng. Piracetam (nootropil) có thể giúp phục hồi nhanh hơn.
TỤ MÁU DƯỚI MÀNG CỨNG MÃN TÍNH
Ở những bệnh nhân lớn tuổi, đôi khi máu đông chỉ vài tuần sau khi bị thương. Trong 50% trường hợp có thể không có tiểu sử của bất kỳ chấn thương đầu. Các triệu chứng thường thấy là chân tay yếu, đi không vững, có vấn đề về âm ngữ hoặc ngủ gật. Các triệu chứng này thường được chẩn đoán nhầm do đột quỵ cho đến khi chụp quét được thực hiện. Phương pháp điều trị thường đơn giản và hiệu quả. Một hoặc hai lỗ được khoan vào đầu để lấy ra dịch máu (máu lỏng), thường giải quyết được vấn đề. Tuy nhiên, do tình trạng teo lại của não bị lão hóa (teo não), có xác suất nhỏ sẽ bị tái phát (5-10% trong các tài liệu y khoa). Để giảm thiểu nguy cơ tái phát, tôi thường khuyên bệnh nhân nằm và nghỉ ngơi trong vài tuần. Điều này giúp não nở rộng và do đó giảm thiểu nguy cơ tái phát. Bệnh nhân thường phục hồi 100% và trở lại tình trạng sức khỏe trước đây.
Thỉnh thoảng khi cục máu đông chưa hoàn toàn hóa lỏng và có cục máu đông đặc hoặc khi cục máu đông có nhiều gian, lỗ nhỏ (lỗ khoan) cần phải được mở rộng để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn cục máu đông. Kết quả ca mổ thường tốt và thậm chí phương pháp phẫu thuật này có thể được thực hiện thành công ở bệnh nhân ở độ tuổi ngoài 80 (Bài báo 6).
Đôi khi nếu các triệu chứng hoặc các vấn đề từ xuất huyết là tối thiểu, bệnh nhân có thể không cần phẫu thuật.